De Wet DBA is terug van (nooit helemaal) weggeweest. Sinds 1 januari 2025 is de handhaving weer gestart en dat zorgt voor vragen, twijfels en onrust in de markt. Mag je als opdrachtgever nog wel een zzp’er inhuren? Wanneer loop je risico op naheffingen of boetes? In dit artikel leggen we uit wat er speelt vanuit het perspectief van zowel zzp’ers als opdrachtgevers.
De Wet DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties) is bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het doel: zorgen dat iemand die zich als zzp’er presenteert, maar feitelijk werkt als een werknemer in loondienst, als werknemer in loondienst behandeld wordt. Dat betekent dat belastingafdracht en sociale premies voor de opdrachtgever van toepassing zijn.
Sinds 2016 was de handhaving op deze wet opgeschort. Vanaf 1 januari 2025 is dat veranderd: de Belastingdienst handhaaft weer actief, zij het zonder boetes in dit eerste jaar.
Voor opdrachtgevers: wat zijn je verplichtingen?
Als opdrachtgever ben je verantwoordelijk voor het toetsen van de arbeidsrelatie. Je kunt je dus niet meer verschuilen achter het label 'zzp'er' als er feitelijk sprake is van loondienst.
Waar moet je op letten?
Er zijn drie juridische criteria die bepalen of er sprake is van een dienstverband:
1. De gezagsverhouding
2. Verplichte, persoonlijke arbeid
3. Het loon
Als alle drie aanwezig zijn, is er waarschijnlijk sprake van loondienst.
Praktische tips voor opdrachtgevers:
• Gebruik een goedgekeurde modelovereenkomst;
• Zorg dat de praktijk klopt met wat op papier staat;
• Vermijd langdurige inzet op vaste tijden;
• Leg je keuzes goed vast voor een eventuele controle.
Voor zzp’ers: waar moet je op letten?
Veel zelfstandigen maken zich zorgen: mag ik nog wel opdrachten aannemen? Word ik straks als schijnzelfstandige bestempeld?
Wanneer ben je een ‘echte’ zelfstandige?
Je bent een zelfstandige als je:
• Zelf bepaalt hoe je werkt;
• Je kunt laten vervangen;
• Voor meerdere opdrachtgevers werkt;
• Eigen tools/middelen gebruikt;
• Niet meedraait in het interne proces van een organisatie.
Werk je langdurig op locatie, onder instructie en met vaste tijden? Dan is er mogelijk sprake van schijnzelfstandigheid.
Wat zijn de risico’s bij schijnzelfstandigheid?
Voor opdrachtgevers:
• Naheffing van loonbelasting en premies
• Mogelijke boetes (vanaf 2026)
• Reputatieschade
Voor zzp’ers:
• Verlies van fiscale voordelen
• Kans op gedwongen loondienst
• Minder opdrachten
Conclusie: heldere afspraken zijn belangrijker dan ooit
De herstart van de handhaving op de Wet DBA is geen reden voor paniek maar wel voor actie. Of je nu zzp’er bent of opdrachtgever: zorg dat je goed weet waar je aan toe bent. Alleen zo voorkom je verrassingen en bouw je samenwerkingen op.